Już od jakiegoś czasu szukałem książki poświęconej tematyce działalności partyzanckiej w Gorcach w okresie IIWŚ oraz okupacji niemieckiej w tym rejonie. Niestety, jakiś rok temu, kiedy pierwszy raz zacząłem poszukiwania odpowiedniej literatury, nie udało mi się dotrzeć do książek, które zaspokoiłyby moją ciekawość. (Z perspektywy czasu wiem już, że źle szukałem.) Wymieniona wyżej książka p. Golika ukazała się w listopadzie 2014 i jak tylko się o niej dowiedziałem w grudniu od razu zakupiłem.
Jak wskazuje tytuł, książka skupia się na działalności jednego oddziału partyzanckiego - IV batalionu 1. PSP AK dowodzonego przez kpt. Juliana Zapałę "Lamparta" i stacjonującego nad Ochotnicą. Książka posiada cztery główne rozdziały. Pierwszy stanowi ogólny opis działalności konspiracyjnej na terenie Inspektoratu AK Nowy Sącz (mniej więcej teren Podhala, Gorców, Beskidu Wyspowego i Beskidu Sądeckiego), przy czym opisane są zarówno organizacje podziemne jak i struktura sił okupacyjnych. Drugi rozdział opisuje działalność oddziału partyzanckiego Lamparta zanim został on formalnie przekształcony w IV batalion. Najobszerniejszą część pracy - prawie 250 stron - stanowi opis działalności batalionu od momentu jego formalnego sformowania pod koniec września 1944 do rozformowania w styczniu 1945. Zamykający rozdział pracy opisuje losy osób związanych z oddziałem po wkroczeniu Armii Czerwonej i w latach powojennych. Do tego obszerne aneksy, głównie z listą nazwisk i zdjęć członków batalionu oraz obszerna bibliografia.
Pomimo moich początkowych obaw, książka okazała się naprawdę rewelacyjna. Czego to się obawiałem? Ano tego, że całość okaże się sucha i niestrawna dla "zwykłego czytelnika", tzn. takiego który nie jest historykiem i szuka przystępnego opisu wydarzeń. Zdarzyło się kilka bardzo suchych fragmentów w pierwszym rozdziale, gdzie całe akapity stanowiły np. wyliczanki nazwisk, jednak zdecydowana większość książki jest napisana bardzo lekkim i przystępnym stylem. Inną dużą zaletą książki jest solidne oparcie na istniejących dokumentach, a tam gdzie wiarygodne dokumenty nie są dostępne wyraźne tego zaznaczenie.
Z mojego punktu widzenia książka ma jeszcze jedną drobną wadę, przy czym pragnę zaznaczyć zwrot "z mojego punktu widzenia". Szukałem książki, która przedstawiłaby całościowo tematykę partyzantki gorczańskiej, podczas gdy książka p. Golika skupia się tylko na działalności jednego oddziału. I tak OP AK "Wilk" albo zgrupowaniu Ognia poświęconych jest jedynie kilka krótkich wzmianek. To oczywiście wynika z założeń książki i trudno mieć tutaj pretensje do autora, że postanowił sformułować zakres książki tak, a nie inaczej. Na szczęście na rynku jest, ponoć dobra, książka "Józek Kuraś >Ogień<" Macieja Korkucia, a sam Dawid Golik kolejną książkę zamierza poświęcić oddziałowi partyzanckiemu AK "Wilk".