Poznański Czerwiec 1956. Powstanie?

[pietia2014]

W temacie tragicznych wydarzeń poznańskich 1956 r. wciąż trwa wśród historyków spór, czy zasługują one na miano powstania, czy też powinniśmy nazywać je inaczej - wypadkami, rozruchami, zamieszkami. Jak sądzicie? Ciekaw jestem odpowiednio popartych argumentami Waszych opinii.
Piotr

[Jan1980]

wypadkami

Wypadki to raczej komunistyczne określenie na masakrowanie ludzi, sugerujące że to stało się tak jakoś samo z siebie. Lepiej już tak: "wypadki".

[pietia2014]

Tak zgadzam się to był eufemizm mający ukryć przebieg wydarzeń. Na ulicach wojsko i strzelania a potem mówi się i pisze "wypadki", "wydarzenia". Typowy zabieg propagandowy reżimu. No i szukaniewroga. Ale czy powstanie?

[Cisza]

Powstanie to przy dowództwie i zorganizowanych starciach zbrojnych. Do powstania bardziej pasuje Kraków 1923, gdzie milicja robotnicza była bardzo szybko podzielona na oddziały i dowodzona przez weteranów wojennych.

W 1956 w Poznaniu takiej organizacji nie było. Walki wybuchały spontanicznie, bez planu i w większości miały niewielką intensywność. Mozna mówić o protestach społecznych (teraz dorabia się do Czerwca dużo ideologii, ale chodziło głównie o postulaty ekonomiczne, strajkowe) powiązanych ze starciami zbrojnymi.

[Jan1980]

Czy aby nie podciągasz zamieszek i walk w Krakowie pod powstanie ze względu na swe poglądy polytyczne? "Walki wybuchały spontanicznie, bez planu i w większości miały niewielką intensywność" mi to też do Krakowa pasuje.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Zamieszki ... _1923_roku

[Umpapa]

W 1956 w Poznaniu takiej organizacji nie było. Walki wybuchały spontanicznie, bez planu i w większości miały niewielką intensywność. Mozna mówić o protestach społecznych (teraz dorabia się do Czerwca dużo ideologii, ale chodziło głównie o postulaty ekonomiczne, strajkowe) powiązanych ze starciami zbrojnymi.

Zgoda. Powstanie raczej nie, bardziej rewolucja....

Powstanie to przy dowództwie i zorganizowanych starciach zbrojnych. Do powstania bardziej pasuje Kraków 1923, gdzie milicja robotnicza była bardzo szybko podzielona na oddziały i dowodzona przez weteranów wojennych.

No nie Cisza, nie ma zgody. Jakieś źródła Twojej tezy, poza Dąbalą, Buszko albo Kalicką? Na grupy to tłum protestujacych podzielono tuż przed demobilizacją coby "weterani" mogli protestującym zabrać broń. Gdzie te zorganizowane starcia zbrojne i dowództwo?

Najbardziej kuriozalny komunistyczny tekst na temat zamieszek w Krakowie powstał jednak jeszcze przed II wojną światową. Mowa o Powstaniu Krakowskim Tomasza Dąbala. Z wydanej w Mińsku książeczki można dowiedzieć się fantastycznych rzeczy. Autor powołał m.in. do życia walczącą na bruku Krakowa Czerwoną Gwardię.

Wydarzenia z 6 listopada 1923 roku trudno określić mianem powstania. Zamieszki nie tylko nie przybrały żadnego masowego wymiaru, ale też trwały zaledwie kilka godzin. Co więcej, nie wybuchło ono z pobudek ideologicznych (wbrew temu co głosili komuniści), lecz z powodu powszechnej drożyzny i spekulacji cenowej. Gdyby nie problemy ze zdobyciem węgla i histeryczna reakcja władz, kryzysowa sytuacja najprawdopodobniej rozeszłaby się po kościach. O tym, że lewica wcale nie chciała przeprowadzać żadnego powstania, dobitnie świadczy reakcja władz PPS. Gdy tylko zorientowały się one czym konflikt może grozić, zaczęła robić wszystko aby go definitywnie zażegnać.
Krakowskiego listopada 1923 roku nie nazywali „powstaniem” ani piłsudczycy, ani PPS. Lubowali się natomiast w tym określeniu komuniści, którzy próbowali zrobić z niego coś na kształt rewolucji.

[Jan1980]

Polityka czasem występuję przed prawdą

[Cisza]

Dlatego napisałem, że Kraków 1923 bardziej pasuje do powstania. Akurat opis wydarzeń krakowskich na Wiki nie jest specjalnie dobry. W tekstach z tego okresu i wspomnieniach są informacje iż 6 listopada w Domu Robotniczym powołano sztab milicji oraz dzielono ludzi na oddziały i przechowywano broń.

Aczkolwiek zgadzam się, że także były to protesty społeczne, które przerodziły się w walki zbrojne. Inna sprawa, że powstanie niekoniecznie musi wybuchać z przyczyn ideologicznych, może być wynikiem niezadowolenia społecznego (zresztą wydarzenia w Poznaniu w 1956 też były wynikiem głównie postulatów ekonomicznych, nie ideologicznych).

[maciunia]

Akurat opis wydarzeń krakowskich na Wiki nie jest specjalnie dobry. W tekstach z tego okresu i wspomnieniach są informacje iż 6 listopada w Domu Robotniczym powołano sztab milicji oraz dzielono ludzi na oddziały i przechowywano broń.

Co do Krakowa, to pełna zgoda z Ciszą, mam przed sobą rzetelną pracę T. Marszałkowskiego Zamieszki, ekscesy i demonstracje w Krakowie 1918-1939. Napięcie narastało stopniowo, istniał sztab strajkowy, wśród strajkujących było wielu zdemobilizowanych żołnierzy, legionistów, peowiaków. Strona rządowa też odpowiednio się przygotowywała od kilku dni - i mimo tego całkowicie spartoliła sprawę. Po za tym akcja 8 pułku ułanów na ul. Dunajewskiego 6 XI 1923 r. to jedna z najkrwawszych szarż w historii kawalerii II RP.

[pietia2014]

Skoro schodzi na Kraków to może lepiej zacząć od próby zdefiniowania powstania. Po mojemu będzie to zryw zbrojny wcześniej zaplanowany przez zorganizowaną hierarchicznie grupę. Wymierzony przeciw władzy a celem wystąpienia jest takiej władzy przejęcie.
Kraków nie jest mi znany bliżej ale z tego co piszecie to brak tu celu politycznego zaplanowanego wcześniej. Podobnie widzę Poznań 1956

[elahgabal]

Skoro schodzi na Kraków to może lepiej zacząć od próby zdefiniowania powstania. Po mojemu będzie to zryw zbrojny wcześniej zaplanowany przez zorganizowaną hierarchicznie grupę. Wymierzony przeciw władzy a celem wystąpienia jest takiej władzy przejęcie.

Dla mnie to nie jest definicja powstania, tylko zamachu stanu.
Powstanie powinno być chyba bardziej masowe.

[pietia2014]

Zgadzam się i to również przemawia przeciw.

[Cisza]

Problem z definicją powstania jako masowego zrywu jest taki, że np. Powstanie Styczniowe tego warunku nie spełnia.

[RAJ]

Za PWN:

powstanie «zbrojne wystąpienie narodu lub jakiejś grupy w obronie swojej wolności»
rewolucja «zbrojne wystąpienie dużej części społeczeństwa przeciw istniejącej władzy, mające na celu zmianę ustroju w państwie»

Rewolucja zakłada obalenie systemu, więc raczej Powstanie.

[pietia2014]

Podobnie wiekowa już encyklopedia S. Olgerbranda (1902) definiuje powstanie jako:
"Powstanie (insurekcja), publiczne wystąpienie przeciw władzy, bunt, rokosz [ach ta szlachta], bądź narodu całego, bądź stronnictwa z bronią w ręku".

Pasuje do Poznania