Szrapnele

Od wybuchu rewolucji francuskiej (1789) do roku 1900.
Awatar użytkownika
Raleen
Colonel Général
Posty: 43348
Rejestracja: czwartek, 22 grudnia 2005, 14:40
Lokalizacja: Warszawa
Has thanked: 3922 times
Been thanked: 2491 times
Kontakt:

Szrapnele

Post autor: Raleen »

Szrapnele

Aleksander Kiersnowski, Historia rozwoju artylerji, Toruń 1925, s. 215-216:

Szrapnele. Pierwsze szrapnele pojawiły się w roku 1803 i nazwę swą otrzymały od imienia ich wynalazcy, oficera angielskiej artylerji. – Na kontynencie szrapnele otrzymały też miano „granatów kartaczowych”.

Shrapnell w roku 1805 wydał książkę „Gunner guide”, w której umieścił tablice strzelania szrapnelami z ustawieniami zapalnika na rozmaite odległości.

Pierwszy raz szrapnele zostały użyte w bitwie polowej w roku 1808, i chociaż Anglicy przypisywali szrapnelom swoje powodzenia, jednak Francuzi uważali działanie szrapneli słabym, a wprowadzenie takowych rzeczą zgoła zbyteczną (Napoleon III., T. V, str. 79).

W każdym bądź razie już w latach 30-ch szrapnele stają się ulubionym pociskiem angielskiej artylerji.

Tablica szrapneli z roku 1809
Armaty....Waga próżnego pocisku...Waga gotowego szrapnelu...Ilość kul...Ilość czerepów o
....................................................................................................................wadze pow. 1 uncji
68 funtów..............33 funty..............................61 funtów..................563...................15..........
32 funty.................14 funtów...........................25 funtów..................286....................7...........
24 funty.................10 funtów...........................21 funtów..................208....................6...........
18 funtów...............6 funtów............................15 funtów..................165....................5...........
12 funtów...............5 funtów............................10 funtów...................96.....................5...........
9 funtów.................3 funty................................7 funtów....................76.....................4...........
6 funtów.................2 funty................................5 funtów....................20.....................3...........
3 funty....................1 funt..................................2 funty.......................22.....................2...........
haubice 5 1/2 cal....8 funtów.............................20 funtów..................130....................6...........

Pierwsze wzory szrapneli mało różniły się od zwykłych granatów. Napełniano je ołowianemi kulami karabinowymi (22 na funt) nasypywanemi razem z prochem. Posiadały one oczko, w które wstawiano przed samem strzelaniem drewniany zapalnik o wyglądzie wydłużonego lejka. Do przewożenia granaty posiadały korek drewniany, który zatykał oczko. – Anglicy początkowo do strzelania szrapnelem używali haubice, lecz z udoskonaleniem ich wyrobu, zastosowali je do wszelkich dział od 3-ch do 68 funtowego kalibru (morskie i nadbrzeżne).

Zapalniki wożono trzech wymiarów 0,4, 0,6 i 0,8 cala, odpowiadające odległościom 1600, 2000 i 2400 metrów. Poza tem każdy zapalnik posiadał na swej powierzchni podziałkę z kreskami co 0,2 cala, które odpowiadały 1 sekundzie spalania się zapalnika. Przy nastawianiu skracano zapalnik stosownie do odległości. Z prób skuteczności pierwszych szrapneli okazało się, dla 9 funtowej armaty:

Odległości.....Ilość strzałów..........................Ilość kul przy jednym strzale...................................
.........................................................przebijających........odbitych..........razem traf....................
450 metrów..........10...............................28.........................4,7...................32,7........................
600 metrów..........15...............................27.........................6,8...................33,8........................
800 metrów..........17...............................20.........................9,3...................29,3........................
1000 metrów........19..............................14,3........................9.....................23,3........................
1400 metrów........18...............................6,2........................5,6...................11,8........................

Strzelano do tarczy o szerokości 250 metrów 8 stóp wysokości, zrobionej z sosnowych desek, o grubości 1 1/4 cala. Przy strzelaniu z 6 funtowej armaty dane otrzymano o połowę niższe.

Z przeprowadzonych doświadczeń okazało się, że szrapnele mają przewagę nad kulami i kartaczami w terenie falistym. – Za to strzelanie kulami nie wymaga dokładnego określania odległości, a kartacze działają silniej na bliską metę. – Wobec tego przyjęto szrapnele jako 4-ty rodzaj pocisków i ich liczbę utrzymywano przy działach polowych mniejszego kalibru w stosunku 1/5 ilości kul.

Przy oblężeniu St. Sebastien w 1813 roku angielskie szrapnele zmusiły do milczenia silną baterję Francuzów, raniąc większość obsługi i rozpędzając resztę.”
Panie, weźcie kości w rękę i wyobraźcie sobie, że gracie z królem Kastylii, i rzucając je na stół zdajecie wszystko na los bitwy. Jeśli dopisze wam szczęście, zrobicie najlepszy rzut, jaki kiedykolwiek uczynił król na ziemi; a jeśli rzut wam się nie powiedzie, inaczej nie odejdziecie z gry, jak z honorem.

Gil de Osem do króla Portugalii Jana I Dobrego przed bitwą pod Aljubarrotą (14.VIII.1385)
ODPOWIEDZ

Wróć do „Historia XIX wieku”