Ciekawe uwagi!
Obie te kwestie - utrzymania armii i lojalności podbitych ziem (plus kwestię buntów w ogóle) próbuję nieco oddać w swoim projekcie. Wciąż są to dość proste mechaniki, ale moim zdaniem wyraźnie nadrabiające w tym aspekcie pominięcia takiego HISa.
Z drugiej strony czy to często nie było tak, że w epoce, nazwijmy ją, przedfrontowej (nie wiem kiedy byłby jej koniec - w XVIII wieku? XVII? Czy dopiero za Napoleona?), z tego co się orientuję bitwy wyglądały często tak, że obie strony (a zwłaszcza jedna - atakująca) tworzyła sobie jeden "stosik", którym była w stanie wejść często dość głęboko w ziemie przeciwnika i liczyła na rozstrzygnięcie w jednej bitwie lub oblężeniu - tak, z tego co obecnie czytam, wyglądała walki polsko-węgiersko-czesko-austriackie w II połowie XV wieku, w tym zwłaszcza wyprawa królewicza Kazimierza na Węgry (dotarł pod bodaj Nitrę, której jednak nie udało się zająć), wyprawa Maksymiliana Habsburga i Jana Olbrachta na Węgry po śmierci Macieja Korwina. Aczkolwiek istotnie w obu tych sytuacjach jest aspekt wspólny - obrońcy (Węgrzy) unikali walnego rozstrzygnięcia, a najeźdźcom kończyły się środki na utrzymanie armii, poparcie w kraju lub miejscowe.
W epoce "przedfrontowej" system zaopatrzenia był w stanie zaopatrzyć armie polowe wielkości 20-30 tysięcy ludzi plus cywile w taborach. To był maksymalny pułap. Stąd jest to naturalne ograniczenie wielkości stosów w grach.
Oczywiście system zaopatrzenia można było podkręcić, szczególnie wykorzystując rzeki lub porty morskie, i zwiększyć liczebność armii nawet do ponad 100 tysięcy. Ale to wyjątki.
To jeden aspekt.
Druga rzecz to brak w grach prostego procesu braku zaopatrzenia w okolicy twierdzy, która miała być przez najeźdźcę oblegana. Na pograniczu Francji w wiekach XVII i XVIII specjalnie zbierano zaopatrzenie by prawie uniemożliwić oblężenie.
Jest też aspekt furażowania i rabunków w okolicy by zasilić chwilowo zaopatrzenie, co skutkowało wyczyszczeniem danego obszaru na dłuższy czas i naturalną zmianę kierunku późniejszych wypraw.
O dziwo kwestia ta była prawdziwa nawet w Wojnie Secesyjnej gdzie ogołocenie Wirginii w latach 1862-63 doprowadziło do słynnego marszu Lee do Pensylwanii by wyżywić swoją armię. Dziś można przeczytać bajki o wybitnych planach pokonania armii Unii przez Lee.
To był tylko dodatek do próby ocalenia armii.
I na koniec kwestia poruszona przez gocho.
Gry zupełnie nie oddają systemów wystawiania wojsk - prezentując ahistoryczne schematy amerykańskich barbarzyńców rodem właśnie z fabryki.
A przecież np. dla Wojny Trzydziestoletniej jest to bardzo ciekawy i skomplikowany system, trochę jeszcze rodem ze średniowiecza.
Dana prowincja wystawiała oddziały ziemskie. Rycerstwo jazdę, miasta piechotę.
Dodatkowo dany obszar z podatków wystawiał wojska najemne.
Dodatkowo książęta wystawiali oddziały jazdy i piechoty ze swojej szkatuły.
Dodatkowo Państwo wystawiało oddziały najemnicze lub otrzymywało pomoc z Hiszpanii tamtejszych tercio.
Wystawiano także ad hoc oddziały jazdy z miejscowej szlachty - np. w Walonii.
Wiele z tych sposobów umożliwiało w szybkim tempie wystawić pewne siły, a potem je zasilić.
W średniowieczu było jeszcze prościej, ponieważ wszyscy w jakiś sposób byli zobowiązani do udziału w wojnie, czy to czynnie, czy poprzez podatki, czy poprzez udział w czynnościach pomocniczych.
Stąd nie było szykowania się do wojny latami. Wystawiało się wojsko, które wbrew grom nie ginęło w całości w bitwie i w kolejnym roku można było coś tam wystawić.
Pokój zawierano na skutek niemożności odzyskania zdobytego grodu czy miasta, wyczerpania szkatuły lub pojawienia się groźniejszych wyzwań.
Oczywiście im dalej w las ku nowszym czasom tym się to bardziej komplikowało.
