Konkurs historyczny Losy Żołnierza od Konfederacji Barskiej do Powstania Styczniowego

[soma]

Szanowni Forumowicze,

Zwracam się do Was z wielką prośbą w nietypowej sprawie. Moja nastoletnia córka przeszła do III etapu Konkursu Losy Żołnierza od Konfederacji Barskiej do Powstania Styczniowego - uzyskała 6 wynik w mazowieckiem na ponad 300 uczestników - duma serce rozpiera.

Konkurs skupia się na historii militarnej ale zahacza też o sztukę, militaria, ordery, literaturę itp. Córka jest bardzo zmotywowana aby dojść do samego finału i wygrać cały konkurs jako pierwsza dziewczyna w historii konkursu - a przynajmniej od kiedy dostępne są wyniki w necie.

Wiadomo, że najlepszym sposobem sprawdzenia wiedzy są pytania - na eliminacjach są pytania zarówno otwarte jak i zamknięte.

Chciałbym was poprosić o "wrzucenie" na forum jak największej liczby pytań jakie z tego okresu przychodzą Wam do głowy. W Konkursie na szczęście nie ma pytań podchwytliwych lub wprowadzających w błąd - liczy się czysta wiedza.

Zakres literatury to: pamiętniki z epoki, Trzy powstania Narodowe Kieniewicza Zahorskiego Zajewskiego, Polska Losy Państwa i Narodu Samsonowicza, Kukiel Dzieje Oręża Polskiego w epoce napoleońskiej, Norman Davie Boże Igrzysko, Słowniki Biograficzne i leksykony broni, fortyfikacji itp.

Formuła pytań dowolna - podrzucam pewne podpowiedzi z eliminacji:
1) uporządkuj chronologicznie wydarzenia - 3 - 4 wydarzenia w ramach danej epoki, powstania,
2) wskaż dowódców dowodzących w danej bitwie oraz jej wynik,
3) rozpoznaj postać/bitwę - tutaj uczymy się według słów kluczy - np. fajeczka, Raszyn, Austriacy - ks. Józef Poniatowski, Raszyn - nota bene córka "pozostaje pod urokiem" tego zawadiaki - nawet po 200 latach potrafi zawrócić w głowie niewiastom ,
4) na podstawie fragmentu pamiętnika/utworu literackiego wskaż wydarzenie, miejsce, postać.

Niestety nie ma pytań o gry strategiczne

Za każde pytanie z góry serdecznie dziękuję - kolejny etap na początku marca.

p.s. jeżeli temat niezgody z regulaminem - przepraszam z góry i akceptuje usunięcie.

[Karel W.F.M. Doorman]

Szanowni Forumowicze,

Zwracam się do Was z wielką prośbą w nietypowej sprawie. Moja nastoletnia córka przeszła do III etapu Konkursu Losy Żołnierza od Konfederacji Barskiej do Powstania Styczniowego - uzyskała 6 wynik w mazowieckiem na ponad 300 uczestników - duma serce rozpiera.

Vivat Panna Córka! Vivat!

Wiadomo, że najlepszym sposobem sprawdzenia wiedzy są pytania - na eliminacjach są pytania zarówno otwarte jak i zamknięte.

Żebym ja dobrze zrozumiał:

Mamy zadawać córce pytania i sprawdzać jak odpowiada?

[soma]

Żebym ja dobrze zrozumiał:

Mamy zadawać córce pytania i sprawdzać jak odpowiada?

Chodzi o to, aby wrzucić tu pytania z tego okresu a ona sobie co pewien czas zrobi z tych pytań powtórkę - czyli będzie na nie odpowiadać - ja oczywiście przekaże jej pytanie bez odpowiedzi

[Raleen]

Sam byłem w liceum laureatem olimpiady historycznej, więc wiem jakie to jest wyzwanie, ale i satysfakcja jak się dojdzie do finału (a jak się go przejdzie - tym większa). Mam wspaniałe wspomnienia. W podstawówce z historii byłem dwa razy finalistą (zwłaszcza za drugim razem miałem sporo pecha), ale za to udało mi się zostać laureatem z geografii. Jeśli córce się uda, to problem dostania się na studia ma raczej z głowy i będzie mogła sobie wybrać co chce studiować, a matura tak naprawdę nie będzie miała większego znaczenia.

Jeśli coś mógłbym poradzić na podstawie swoich doświadczeń, to w tym wieku nie warto nadmiernie wchodzić w szczegóły, bo i tak się ich w wystarczającym stopniu nie zapamięta. Piszę to, ponieważ dorośli często wyobrażają sobie, że człowiek w takim wieku jest jak dorosły i ma percepcję na pewne kwestie taką jak oni. Oczywiście nie oznacza to, że wiedza szkolna wystarczy. Poza tym, jeśli chodzi o wiedzę szkolną, na pewno musi być to wiedza szkolna na dobrym poziomie, czyli takim jaki 20 lat temu był wymagany, a nie obecnie po tych wszystkich reformach. Wydaje mi się, że dla organizatorów tego rodzaju konkursów to jest punkt odniesienia. Ja się uczyłem z podręczników akademickich. Jak przyjdzie do pytań otwartych, na pewno równie ważna co wiedza, jeśli nie ważniejsza, będzie umiejętność wyciągania wniosków, łączenia ze sobą faktów, uzasadniania własnego zdania. Ogólnie zaprezentowanie logicznego toku rozumowania i operowanie związkami przyczynowo-skutkowymi. Niestety w praktyce różnie z tym bywa zarówno na etapie szkoły, jak i później wśród historyków czy osób zajmujących się historią, nawet takich mających dużą wiedzę faktograficzną.

[soma]

Jeśli coś mógłbym poradzić na podstawie swoich doświadczeń, to w tym wieku nie warto nadmiernie wchodzić w szczegóły, bo i tak się ich w wystarczającym stopniu nie zapamięta.

Dokładnie tak robimy ucząc się razem - chodzi o wyrobienie logicznych mechanizmów - np. sprawdź cały test czy w innym pytaniu nie ma odpowiedzi na kwestię której nie znasz, negatywna eliminacja złych odpowiedzi, słowa klucze w tekstach źródłowych. Natomiast pytania są od sasa do lasa - bardzo szczegółowe i ogólne i do tego trzeba się przygotować jak najlepiej.

Ponadto trzeba się trzymać uznanych opracowań - ponieważ zarówno internet, nowe opracowania a nawet podręczniki zawierają niejasności i czasem błędy.

[Karel W.F.M. Doorman]

Żebym ja dobrze zrozumiał:

Mamy zadawać córce pytania i sprawdzać jak odpowiada?

Chodzi o to, aby wrzucić tu pytania z tego okresu a ona sobie co pewien czas zrobi z tych pytań powtórkę - czyli będzie na nie odpowiadać - ja oczywiście przekaże jej pytanie bez odpowiedzi

Luksus. Będę wstawiał pytania tutaj w osobnych tematach. Proszę nie regulować odbiorników.

[Karel W.F.M. Doorman]

Jeden z lepszych dowódców polskich w Powstaniu Styczniowym a noblowska powieść Olgi Tokarczuk "Księgi Jakubowe".
Który z dowódców powstańczych pochodził z rodziny frankistów?

Michał Smok. Jaki żołnierz Powstania Styczniowego nosił to przezwisko?

"Być dobrym jak chleb" Kim był i jaki związek z Powstaniem Styczniowym miał autor tego powiedzenia?

"To był sobie jakiś grażdanin (obywatel) Czarnecki". O kogo chodziło? Co to za obywatel Czarnecki?

Francuz, żołnierz Wojny Krymskiej, generał powstańczy, wsławiony w kampanii Langiewicza. Jak nazywał się ten żołnierz Powstania Styczniowego?

Savannah i Jasna Góra. Postać jakiego żołnierza łączy te dwa miejsca?

[Raleen]

Ja się dopiero teraz zorientowałem, ale to jest zdaje się konkurs na poziomie szkoły podstawowej, czy jednak liceum?

[soma]

Ja się dopiero teraz zorientowałem, ale to jest zdaje się konkurs na poziomie szkoły podstawowej, czy jednak liceum?

Szkoła podstawowa - ale pytania nie były oczywiste - np. współautorka Manifestu w Powstaniu Styczniowym? Umundurowanie Legionów Dąbrowskiego, jak Prądzyński oceniał Skrzyneckiego itp.

[Raleen]

Ja się dopiero teraz zorientowałem, ale to jest zdaje się konkurs na poziomie szkoły podstawowej, czy jednak liceum?

Szkoła podstawowa - ale pytania nie były oczywiste - np. współautorka Manifestu w Powstaniu Styczniowym? Umundurowanie Legionów Dąbrowskiego, jak Prądzyński oceniał Skrzyneckiego itp.

Pytania brzmią poważnie, zwłaszcza o umundurowanie Legionów Dąbrowskiego (zależy jak bardzo szczegółowe było pytanie i na czym to w praktyce polegało).

Wspomniałeś o polecanych do konkursu lekturach. Z tych wymienionych najważniejszą wydają mi się "Trzy powstania narodowe". Tak się składa, że czytałem ją w podobnym wieku jak jest Twoja córka (byłem akurat w 7 klasie i czytałem do olimpiady, kilka lat potem jeszcze raz przeczytałem...). Myślę, że warto by tą książkę przeczytała. Jest dobrze napisana i przystępnie, tak że w tym wieku powinna dać sobie radę. Jednocześnie da jej to ogólny obraz każdego z trzech powstań narodowych. Jak widać po moim przykładzie, tą książkę polecają od wielu lat olimpijczykom/konkursowiczom i za wiele się tu nie zmieniło. Po przeczytaniu jej będzie miała orientację w większości tematyki konkursu, bo tak naprawdę to główną tematyką są trzy powstania i epoka napoleońska. Przez resztę czasu militarnie niewiele się działo.

Jeśli chodzi o pytania, z powstania listopadowego warto zapoznać się ze wszystkimi ważniejszymi bitwami: Stoczek, Wawer (I), Grochów, Wawer (II), Dębe Wielkie, Iganie, Ostrołęka, Boreml, szturm Warszawy. Można także rzucić okiem np. na bitwę pod Górami Ponarskimi czy pod Rogoźnicą. Warto znać wodzów naczelnych i najważniejszych dowódców. Mogą zapytać np. o rakietników pod Grochowem. Mogą zapytać o słynną szarżę kirasjerów, którą rozbili polscy ułani pod dowództwem gen. Kickiego. Wdzięcznym tematem jest też wyprawa łysobycka. W pytaniach ogólnych mogą zapytać o szanse powstania listopadowego. Typowe pytania mogą dotyczyć przyczyn i skutków powstania. Jeszcze inny trop to pytania powiązane z jakimiś obiektami w Warszawie, takie typowo dla przewodników miejskich. Ja kiedyś na czymś takim poległem, bo znałem dobrze pod tym względem północną część Warszawy, natomiast pytania dotyczyły południowej (okolice Łazienek).

Z innych rzeczy, które mi od ręki przychodzą do głowy:
- polscy saperzy budujący mosty na Berezynie wspólnie z francuskimi podczas odwrotu Napoleona w 1812 i zamarzający w lodowatej wodzie (większość nie przeżyła)
- ustanowienie orderu Virtuti Militari w bitwie pod Zieleńcami
- chyba jedyny raz kiedy w historii mieliśmy pułk kirasjerów - za Księstwa Warszawskiego (14 pułk kirasjerów)
- śmierć ks. Józefa Poniatowskiego - uczniom bardzo często mylą się tu szczegóły, np. nazwa rzeki, podczas jakiej to bitwy było itp.
- to że ks. Józef Poniatowski został marszałkiem Francji
- gen. Józef Zajączek jako potencjalnie wdzięczny temat do pytań, ponieważ walczył w postaniu kościuszkowskim, potem dowodził w epoce napoleońskiej, a za Królestwa Kongresowego został namiestnikiem.
To myślę, że masz na razie materiał na kilka pytań.

Sądzę, że sporo pytań dla uczniów w takim młodym wieku można skonstruować pytając o poszczególne formacje czy rodzaje wojsk, by sprawdzić jaką mają tutaj wiedzę, np. o rodzaje kawalerii. Może być pytanie o kirasjerów, co to był za rodzaj kawalerii, dlaczego się tak nazywał i czym się wyróżniali. Może być pytanie o dragonów, ułanów, strzelców konnych, huzarów. Tak samo może ktoś zapytać o piechotę liniową i lekką, dlaczego tak się nazywały i czym się różniły. To są takie pytania z punktu widzenia starszych "na logikę", niby proste, ale właśnie często pokazujące czy uczeń orientuje się w temacie.

[soma]

Raleen bardzo dziękuję za tak obszerny materiał. Byłem kilka dni na urlopie świątecznym, stąd pewien poślizg w odpowiedzi.

W ramach lektur przerabiamy Trzy powstania - notatki itp. Dodatkowo korzystamy z Dziejów Narodu i Państwa Polskiego - takie zeszyty z lat 80/90 - naprawdę kawał dobrej merytorycznej lektury.

Powstanie Listopadowe - lista bitew z dowódcami do zrobienia - większość była już na liście, ale Borelm umknął.
Z listy innych rzeczy nieprzerobione to:
1) pułk kirasjerów za czasów Księstwa Warszawskiego - pozostałe kwestie córka ma już w notatkach - oczywiście trzeba to powtórzyć.

Praca wre - dziękuję jeszcze raz za wsparcie i pomysły.